Kitoblar

INSTITUTSIONAL IQTISODIYOT

Ushbu darslik “Institutsional iqtisodiyot” fani dasturiga muvofiq yozilgan bo‘lib, unda ushbu fanning metodologik asoslari, predmeti va asosiy tushunchalarining mazmun-mohiyati yoritilgan. Shuningdek, darslikda jamiyatda rasmiy va norasmiy institutlarning roliga, bozor instituti, shartnomalar, transaksiya xarajatlari, xufiyona iqtisodiyot, mulkchilik, firma, davlat va uy xo‘jaligi rivojlanishning institutsional nazariyalarining asoslarini yoritishga keng o‘rin berilgan. Darslik oliy o‘quv yurtlarining bakalavriat yo‘nalishi talabalari, magistrantlar, katta ilmiy xodim-izlanuvchilar hamda o‘qituvchilar, shuningdek, institutlar iqtisodiyoti masalalari bilan qiziquvchi mutaxassislar uchun mo‘ljallangan.

BOSHLANG`ICH MATEMATIKA KURSI NAZARIYASI

Darslik pedagogika oliy o`quv yurtlarida «Boshlang`ich ta`lim va sport tarbiyaviy ish» bakalavriat ta`lim yo’nalishining talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, davlat ta’lim standartlariga va «Boshlang`ich matematika kursi nazariyasi» fan dasturiga to’la mos keladi. Darslik O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligining 2019-yil 20-iyuldagi “654-sonli„ buyrug’iga asosan 5111700-“ Boshlang`ich ta`lim va sport tarbiyaviy ish” bakalavriat ta`lim yo`nalishi talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etilgan hamda O’z. R.V.M tomonidan litsenziya berrilgan nashryotlarda nashr etishga ruxsat berilgan.

ANALITIK GEOMETRIYADAN MASALALAR TO’PLAMI

Anaiitik geometrija fani bakalavriyatning matematika. mexanika, amaiiy matematika va fizika yo’nalishlarida o'qitiladi. Ushbu tarjima qilîngan o'quv qo’llanma anaiitik geometriya fanidan mashq va masalalar to'plamlari ichida mukammal va ko’p yillar davomida sinovdan o'tgan bo’Üb, u bir necha maria rus tilida nashr etilgan. Bu qo'üanma mazmuni bo'yicha ham bizning Davlat ta'lim standartlarimizga mos keladi. Ayniqsa, har bir bobning boshida shu bobning mashq va masalalarini yechish uchun keltirilgan nazariy ma’lumotlar. hamda javoblardagi ko’rsalmalar talabalarga uchun ancha qulaylik tug’diradi. Ushbu o'quv qo’llanma tarjimasi haqidagi fikr va mulohazalaringiz uchun oldindan minatorchilik bildiramiz.

ANALITIK GEOMETRIYADAN MASALALAR TO’PLAMI

Anaiitik geometrija fani bakalavriyatning matematika. mexanika, amaiiy matematika va fizika yo’nalishlarida o'qitiladi. Ushbu tarjima qilîngan o'quv qo’llanma anaiitik geometriya fanidan mashq va masalalar to'plamlari ichida mukammal va ko’p yillar davomida sinovdan o'tgan bo’Üb, u bir necha maria rus tilida nashr etilgan. Bu qo'üanma mazmuni bo'yicha ham bizning Davlat ta'lim standartlarimizga mos keladi. Ayniqsa, har bir bobning boshida shu bobning mashq va masalalarini yechish uchun keltirilgan nazariy ma’lumotlar. hamda javoblardagi ko’rsalmalar talabalarga uchun ancha qulaylik tug’diradi. Ushbu o'quv qo’llanma tarjimasi haqidagi fikr va mulohazalaringiz uchun oldindan minatorchilik bildiramiz.

AMALIY AUDIT

Darslik Davlat ta'lim standartining talablariga muvofiq tayyorlangan bo`lib, talabalar xojalik yurituvchi subyеktlar moliyaviy-xojalik faoliyatining auditorlik tеkshiruvi usullarini o`rganishga bag`ishlangan. Darslik 5A340901 «Buxgalteriya hisobi», 5A340902 «Audit», 5A340903 «Iqtisodiy tahlil», 5A340904 «Tashqi iqtisodiy faoliyat hisobi va tahlili» mutaxassisligi talabalari uchun mo`ljallangan, shuningdеk darslikdan aspirantlar, ilmiy tadqiqotchilar, auditorlar, buxgalterlar, auditorlarni tayyorlash va qayta tayyorlash kurslarida malaka oshirayotgan tinglovchilari foydalanishlari mumkin. Masul muharir I.f.d., prof. Tulaxodjayeva M.M. Taqrizchilar: I.f.d., prof. Xolbekov R.O. I.f.n., dos. Jo`ra y еv O.N.

GLОBАL IQTISОDIY RIVОJLАNISH

Ushbu o‘quv qo‘llаnmаdа “Glоbаl iqtisоdiy rivоjlаnish” fаnining prеdmеti vа vаzifаlаri, jаhоn iqtisоdiyotining glоbаllаshuvi kоnsеpsiyalаri shаkllаnishi, rivоjlаnish bоsqichlаri vа yo‘nаlishlаri, jаhоn iqtisоdiyoti glоbаllаshuvi muаmmоlаrining оqibаtlаri vа hаl etish yo‘llаri, glоbаllаshuv vа хаlqаrо sаvdоning rivоjlаnish tеndеnsiyalаri, glоbаl, mintаqаviy vа milliy mоliyaviy bоzоrlаr, glоbаllаshuv shаrоitidа ishchi kuchi bоzоri vа migrаtsiyasi muаmmоlаri, glоbаllаshuv shаrоitidа trаnsmilliy kоrpоrаtsiyalаr, jаhоn iqtisоdiyoti glоbаllаshuvi shаrоitidа iqtisоdiy хаvfsizlik vа milliy iqtisоdiyot rаqоbаtbаrdоshligini tа’minlаsh muаmmоlаri qаmrаb оlingаn.

TA’LIM TEXNOLOGIYALARI

Ushbu o`quv qo`llаnmа bаkаlаvriаt tа’lim stаndаrtlаrigа kiritilgаn «Ta’lim texnologiyalari» fаnini iхtisоsligi pеdаgоgikа bo`lgаn оliygохlаrdа o`qitishgа mo`ljаllаngаn. O`quv qo`llаnmаdа pеdаgоgik bilim аsоslаri muхtаsаr tаrzdа bаyon etilgаn bo`lib, undаgi mа’lumоtlаr yoshlаrni o`zo`zini, o`zgаlаrni bilish, turli vаziyatlаr vа guruhlаrdа muоmаlа qilish sirlаri, tа’lim vа tаrbiyaning turlаri, qоnuniyatlаri, pеdаgоgik tехnоlоgiyalаrning ko`llаsh shаrtlаri, erkin, mustаqil fikrlаsh оmillаri, psiхik hоdisаlаr, qоnuniyatlаrni bilgаn tаrzdа ulаrni bоshqаrish to`g`risidаgi mа’lumоt bilаn tаnishtirаdi. O`quv qo`llаnmаdаgi hаr bir bоb uchun rеjа, qisqаchа uning mаzmuni, mustаhkаmlаsh uchun sаvоllаr vа аdаbiyotlаr ro`yхаti bеrilgаn.

UMUMIY PEDAGOGIKA NAZARIYASI VA AMALIYOTI

Mazkur darslik pedagogika ta’lim sohasi bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun mo‘ljallangan boiib, u o‘z ichiga pedagogikaning uchta - pedagogika nazariyasi, pedagogika tarixi va pedagogik mahorat kurslarini qamrab olgan. Darslik pedagogika sohasining bakalavriat ta’lim yo‘nalishi DTS, o‘quv reja va o‘quv dasturlari asosida yozilgan

ПЕДАГОГИКА

Мустақиллик шарофати туфайли бошқа фанлар қатори пе­ дагогика фани равнақида ҳам буюк бурилиш ва ўзгаришлар содир бўлди. Бу шу фанни миллий тарбия асосига қуриш би­ лан боғлиқдир. Мазкур дарсликда аждодларимиздан мерос бўлиб қолган тарбия анъаналари ва ақидалари, метод ва йўл-йўриқлари назарий жиҳатдан таҳлил қилинган. Айниқса, унга миллий мустақиллик мафкураси ғоялари сингдирилган. Дарслик олий ўқув юртларининг бошланғич таълим мето­ дикаси факультетларининг талабалари, педагогика лицейла- ри ва коллежлари ўқувчилари учун мўлжалланган.

PEDAGOGIKA NAZARIYASI VA TARIXI

M azkur o'quv q o ‘llanm ada ibtidoiy davrdan XX asrga qadar M arkaziy O siyoda m avjud bo'lgan ta'lim va tarbiya, pedagogika tarixi rivoji Sharq m am lakatlaridagi pedagogik fikr tarixi v ap azariy qarashlar bilan uzviy bog'liqlikda bayon etiladi. 0 ‘quv qo ‘llanm a asrlar davom ida shakllanib, rivojlanib kelayotgan pedagogika tarixi fanining m uhim m uam m olaridan biri - eng qadimgi m anbalardagi m a’rifiy g ‘oyalarni yosh avlod qalbi va ongiga singdirish vazifalariga b ag ‘ishlanadi. Oliy ta ’lim m uassasalarining o ‘quv-tarbiya faoliyatini tashkil etish, m ashg‘ulot jarayonida qiziqarli savol-javoblar, testlar uyushtirish, ilm iy-m a’rifiy dasturlar ishlab chiqish yo'liari k o ‘rsatiladi.

SPORT O'YINLARI VA UNI O'QITISH METODIKASI

ФАЛСАФА АСОСЛАРИ

Ушбу китобда фалсафанинг асосий масалалари, ба.\с мавзулари, қонун ва категориялари, фалсафий мактаблар, йуналишлар, атоқли файласуфларнинг таълимотлари, ҳозирги замон фалсафасининг оқимлари тўғрисидаги маълумот­ лар баён қилинган. Китоб қуйилаги муаллифлар томонидан тайёрланган: тузувчи ва масъул муҳаррир К,.Назаров (1-бўлим 1,4-мавзу; III бўлим 2-боб 2-мавзу; IV бўлим 1- боб 2-мавзу ва 2-боб 1-6-мавзу; V бўлим 6,9-мавзу), С.Мамашокиров (I-бўлим 2,3-мавзу): Ё.Тоиров (V бўлим 1.2-мавзу), С.Йўлдошев (II бўлим 1,2-мавзу), Ҳ.Алиқулов (II бўлим 4,6-мавзу), Р.Носиров (II бўлим 3-мавзу), М. Усмо­ нов (II бўлим 5-мавзу), А.Ўтамуродов ва Д.Пўлатова (II бўлим 7-мавзу), М. Абдуллаева (IV бўлим 1-боб 2-мавзу; ҳаммуаллифликда), Б.Тўраев (Ш бўлим 1-боб), Ж. Раматов. Г Рузметова (III бўлим 2-боб 1-мавзуК Н.Шермуҳамедова (III бўлим 2-боб 3-мавзу), А. Очилдиев ва Б. Валиев, (IV бўлим I-боб 1. 3- мавзу), Қ. Рўзматзода (V бўлим 7-мавзу), А.Бегматов (V бўлим 3-мавзу), И.Эр- гашев, И.Тухтаров ва А.Ўтамуродов (V бўлим 5-мавзу), М. Бекмуродов, А. Ортиқов ва С. Чориев (V бўлим 4-мавзу). И Соифназаров ва Т. Каримов (V бўлим 8-мавзу, (V бўлим 9-мавзу), М. Холматова, Ф. Мусаев ва С. Сафаева (V бўлим 10, 11-мавзу); Ж. Маҳкамов (амалий машғулотлар саволлари). Курсив билан берилган жойлар масъул муҳаррир томонидан ёзилган.

ФАЛСАФА АСОСЛАРИ

Ушбу китобда фалсафанинг асосий масалалари, ба.\с мавзулари, қонун ва категориялари, фалсафий мактаблар, йуналишлар, атоқли файласуфларнинг таълимотлари, ҳозирги замон фалсафасининг оқимлари тўғрисидаги маълумот­ лар баён қилинган. Китоб қуйилаги муаллифлар томонидан тайёрланган: тузувчи ва масъул муҳаррир К,.Назаров (1-бўлим 1,4-мавзу; III бўлим 2-боб 2-мавзу; IV бўлим 1- боб 2-мавзу ва 2-боб 1-6-мавзу; V бўлим 6,9-мавзу), С.Мамашокиров (I-бўлим 2,3-мавзу): Ё.Тоиров (V бўлим 1.2-мавзу), С.Йўлдошев (II бўлим 1,2-мавзу), Ҳ.Алиқулов (II бўлим 4,6-мавзу), Р.Носиров (II бўлим 3-мавзу), М. Усмо­ нов (II бўлим 5-мавзу), А.Ўтамуродов ва Д.Пўлатова (II бўлим 7-мавзу), М. Абдуллаева (IV бўлим 1-боб 2-мавзу; ҳаммуаллифликда), Б.Тўраев (Ш бўлим 1-боб), Ж. Раматов. Г Рузметова (III бўлим 2-боб 1-мавзуК Н.Шермуҳамедова (III бўлим 2-боб 3-мавзу), А. Очилдиев ва Б. Валиев, (IV бўлим I-боб 1. 3- мавзу), Қ. Рўзматзода (V бўлим 7-мавзу), А.Бегматов (V бўлим 3-мавзу), И.Эр- гашев, И.Тухтаров ва А.Ўтамуродов (V бўлим 5-мавзу), М. Бекмуродов, А. Ортиқов ва С. Чориев (V бўлим 4-мавзу). И Соифназаров ва Т. Каримов (V бўлим 8-мавзу, (V бўлим 9-мавзу), М. Холматова, Ф. Мусаев ва С. Сафаева (V бўлим 10, 11-мавзу); Ж. Маҳкамов (амалий машғулотлар саволлари). Курсив билан берилган жойлар масъул муҳаррир томонидан ёзилган.

ФАЛСАФА

Мазкур китобдан фалсафа курси буйича янги дастур асосида ёзилган маърузаларнинг кртскр матнлари урин олган. Ушбу тупламда фалсафашшг асосий масалалари, бахс мавзулари, фалсафий мактаблар, аток^и файла- суфларнинг таълимотлари, хозирга замон фалсафасининг окртмлари туьрисидаш маълумотлар миллий гоя ва исгикдол мафкураси талаблари асосида баён кдлинган. Маъруза матнлари куйидагилар томонидан тайёрланган: К,. Назаров (Кириш, I булим 1,4; V булим 5,4-мавзулар), С. Мамашокиров (I булим 2,3; III булим 5-мавзу), Ё. Тоиров (V булим 1,2-мавзу), С. Йулдошев (II булим 1,2-мавзу), X- Аликунов (II булим 4,6-мавзу), Р Носиров (II булим 3-мавзу), М. Усмонов (II булим 5-мавзу), Л. Утамуродов ва Д Пулатова (II булим 7-мавзу), Б. Тураев (III булим 1,2,3-мавзу), Ж. Раматов (III булим 4-мавзу), А. Очилдиев (IV булим 1,2,3-мавзу), bv Рузматзода (IV булим 4; V булим 6-мавзу), А. Бегматов (V булим 3- мавзу), М. Ортикрв ва С.Чориев (V булим 8-мавзу), И. Соифназаров ва Т. Каримов (V булим 7-мавзу). Маъруза матнлари фалсафани урганишга киришаётган галабалар учун мулжалланга

EKONOMETRIKAGA KIRISH

O‘quv qo‘llanma “Ekonometrikaga kirish” fani o‘quv dasturiga muvofiq yozilgan. Unda ekonometrik modellashtirish asoslari, ekonometrik modellarning axborot ta’minoti, juft va ko‘p omilli ekonometrik tahlil, ekonometrik modellarni baholash, vaqtli qatorlar, tenglamalar tizimi ko‘rinishidagi ekonometrik model, amaliy ekonometrik modellar, iqtisodiy ko‘rsatkichlarni prognozlashda ekonometrik modellardan foydalanish mazmun-mohiyati yoritib berilgan.

EKONOMETRIKADA AMALIY DASTURLAR MAJMUI

Ushbu o‘quv qo‘llanmada ekonometrikada qo‘llaniladigan amaliy dasturlar va ularning imkoniyatlari yoritib berilgan. O‘quv qo‘llanmada har bir bob ma’lum izchillik asosida tayyorlangan. Avvalo, ekonometrikada ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari, tavsifiy statistikalarni hisoblashda Minitab va Gretl dasturlaridan foydalanish, keyinchalik gipotezalarni tekshirish, chiziqsiz juft va ko‘p omilli ekonometrik modellarni tuzishda EViews va Stata dasturlaridan foydalanish masalalari ko‘rib o‘tilgan. O‘quv qo‘llanmada har bir bob bo‘yicha bir qator masalalar amaliy dasturlarni qo‘llangan holda yechilgan va iqtisodiy tahlil qilingan. O‘quv qo‘llanmada ekonometrikada amaliy dasturlarni qo‘llashning nazariy va amaliy jihatlari yoritilgan bo‘lib, u bakalavriat "Ekonometrika" ta’lim yo‘nalishlari talabalariga “Ekonometrikada amaliy dasturlar majmui” fanidan o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etiladi.

BUXGALTERIYA HISOBI NAZARIYASI

Darslikda buxgalteriya hisobining asosiy huinsiplari, uning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi roli batafsil bayon etilgan. Shuningdek, hisobning ahamiyati va axborotdan foydalanuvchilarning har xil toifalari uchun taqdim etiladigan ma’lumotlar batafsil yoritilgan. Buxgalteriya hisobining mohiyati, maqsadi va vazifalari, predmeti va uslubi, balansning mohiyati va tuzilishi bozor iqtisodiyoti sharoitidan kelib chiqqan holda yoritilgan. Buxgalteriya hisobining schotlari va ikki yoqlama yozuv, analitik va sintetik hisobning xususiyatlari kabi o‘zlashtirish murakkab bo‘lgan masalalar tushunarli va batafsil bayon qilingan. Bozor iqtisodiyoti sharoiti uchun aktivlarni baholash, kalkulatsiyalash uslublari va ta’minot, ishlab chiqarish hamda sotish jarayonlarini hisobga olishning xususiyatlarini yoritish muhim o‘rin egallagan. Hujjatlashtirish, inventarizatsiya, hisob registrlari va shakllari, buxgalteriya hisobotining mohiyati va ahamiyati yetarli darajada bayon etilgan. Korxonaning hisob siyosati, buxgalteriya hisobini milliy va xalqaro standartlarga muvofiq isloh qilish masalalari alohida o‘rin tutadi. Darslikdagi barcha materiallar yangi normativ-huquqiy hujjatlar, jumladan, buxgalteriya hisobining milliy standartlari asosida bayon qilingan. Darslik 5230900-«Buxgalteriya hisobi va audit» va 5233100-«Agrosanoatda buxgalteriya hisobi» bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari talabalari, magistrantlar va o‘qituvchilar uchun mo‘ljallangan. Shuningdek, kitob amaliyotdagi buxgalteriqtisodchilar, tadbirkorlar va korxona rahbarlari uchun ham foydali qo`llanma bo‘ladi deb o‘ylaymiz

ЎЗБЕК ДАВЛАТЧИЛИГИ ТАРИХИ

Замонавий бухгалтерия Хисоби

«Замонавий бухгалтерия х;исоби» икки томли, I том Олий укув юрти талабалари, бухгалтерия х;исоби :ох,асидаги мутахассислар учун. Уш бу китобнинг муаллифлик хук;ук^пари Узбекистон Зухгалтерлар ва аудиторлар Ассоциациясига тегишли. Китобнинг матнидан, тижорат мак;садида х,ар кандай фюйдаланиш факат Ассоциация билан келишилган х,олда амалга оширилиши мумкин. Китобнинг муаллифлик хукукдари Узбекистон Республикаси к;онунчилиги билан химоя к;илинади Тошкент, Узбекистон бухгалтерлар ва аудиторлар Миллий Ассоциациясининг нашриёт маркази, 2002 й., 1000 нусха 1999 й. 24 марта берилган 10-405- сонли лицензия

EKOLOGIYA

Mazkur o‘quv qo'llanma qishloq xo'jaligi oliy va o ‘rta maxsus o‘quv yurtlarining 5620100 - agrokimyo va agrotuproqshunoshk, 5620200 - agronomiya (dehqonchilik mahsulotlari bo'yicha), 5620300 - o'simliklar himoyasi, 5620400 — q/x ekinlari seleksiyasi va urug'chiligi, 5620800 — o'rmonchilik, 5140900 — kasbiy ta’lim (5620200 — agronomiya), 5620500 - qishloq xo'jaligi mahsulotlarini yetishtirish, saqlash va ularni dastlabki qayta islilash texnologiyasi mutaxassisliklari uchun mo'ljallangan bo'lib, Samarqand qishloq xo'jaligi instituti professori I.Hamdamov, qishloq xo'jaligi fanlari nomzodlari Z.Bobomuradov va E.Hamdamovalar tomonidan tayyorlangan. O'quv qo'llanma institutning meva-sabzavotchilik va uzumchilik kafedrasi yig'ilishida, agronomiya fakulteti va institut ilmiy kengashlarida muhokama qilingan va chop etishga tavsiya etilgan.